درباره پورت‌های کامپیوتر

یکی از عواملی که در خرید مدل‌های مختلف مادربورد، نقش تعیین‌کننده‌ای را برای خریداران ایفا می‌کند، پورت‌های پانل پشتی مادربورد هستند. هر یک از کاربران بسته به نیاز روزمره خود انتظارات متفاوتی از پورت‌های موجود در پانل پشت مادربورد دارند.
برای مثال اشخاصی که جهت مصارف صنعتی از کامپیوتر استفاده می‌کنند، به پورت سریال Com احتیاج مبرم ‌دارند یا شخصی که پرینتر قدیمی دارد، به پورت LPT و همینطور اشخاصی که مصارف چندرسانه‌ای دارند، به پورت‌هایی نظیر
USB، Firewire و HDMI احتیاج دارند.
هر یک از این پورت‌ها کاربرد‌ و پروتکل‌ ارتباطی و ظاهر متفاوتی دارند. در این مقاله قصد داریم با تمامی ‌این پورت‌ها به طور مختصر آشنا شده و برخی از کاربرد‌های آنان را معرفی کنیم.

معرفی
پورت‌های Rear Panel در واقع رابط‌هایی هستند که مادربورد را به دستگاه‌های ورودی و خروجی متصل می‌کنند.
به طور کلی این پورت‌ها را در مادربورد‌های مختلف می‌توان در دو گروه مختلف تقسیم‌بندی کرد:
۱ـ مادربوردهایی که از پردازنده‌های گرافیکی آنبورد برخوردارند.
پانل پشتی این مادربورد‌ها معمولا به دلیل جاگیر بودن پورت‌های
DVI ، D-Sub و HDMI فاقد پورت‌هایی مانند پارالل و سریال هستند. شکل‌های زیر دو مدل مختلف از پورت‌های این مادربوردها را نشان می‌دهند.

 مادربوردی با کارت گرافیک آنبورد

۲ـ مادربوردهایی که فاقد پردازنده‌های گرافیکی آنبورد هستند.
در این مادربورد‌ها نیز به طور رایج دو چینش مختلف پورت‌ها یافت می‌شود.
در مدل‌های گران‌قیمت که بیشتر مصارف چندرسانه‌ای دارند، معمولا از دو پورت شبکه به همراه تعداد زیادی پورت USB و یک پورت Firewire استفاده می‌شود یا در برخی از مدل‌ها، پورت‌های External SATA و کلیدهای Clear Cmos نیز مشاهده می‌شود.

 مادربوردی با کلید Clear CMOS در پانل پشت

در مدل‌های قیمت متوسط و قیمت پایین معمولا فقط از یک پورت شبکه استفاده شده و تعداد پورت‌های USB نیز کمتر شده و گاهی از پورت Firewire نیز خبری نیست.
در ادامه مقاله تمامی ‌پورت‌های موجود در پانل پشتی را تا حدودی تشریح کرده و به موارد استفاده هر یک می‌پردازیم.

پورت PS/2
این پورت در سال ۱۹۸۷ توسط کمپانی IBM طراحی و استاندارد شده است. انتقال اطلاعات در این پورت از طریق ۶ پین به صورت سریال و با فرکانس ۱۰ الی ۱۶ کیلوهرتز انجام می‌گیرد.

 نمایی از پورتPS/2

هر یک از پین‌های موجود در این پورت به منظور زیر طراحی شده‌اند:
۱ـ +DATA: این پین برای انتقال اطلاعات به کار می‌رود
۲ـ بدون اتصال: رزرو شده
۳ـ GND: Ground
4ـ VCC: ولتاژ تغذیه +۵V که برای تغذیه دستگاه‌ متصل به این کانکتور کاربرد دارد.
۵ـ CLK: سیگنال Clock که نرخ سرعت انتقال اطلاعات بین مادربورد و دستگاه متصل شده را تعیین می‌کند.
۶ـ بدون اتصال: رزرو شده
از این پورت در حال حاضر برای اتصال کیبورد و موس استفاده می‌شود. در مادربوردهای کنونی معمولا دو پورت PS/2 و به صورت استاندارد با دو رنگ ارغوانی و سبز مشاهده می‌شوند. رنگ ارغوانی برای اتصال کیبورد و رنگ سبز برای اتصال موس استفاده می‌شود. البته به دلیل فراگیر شدن موس‌های USB، پورت سبز رنگ در برخی از مادربوردهای جدید مشاهده نمی‌شود. همچنین در برخی مدل‌ها تک پورت PS/2 موجود برای اتصال هر دو دستگاه نام برده بهینه‌سازی شده است که در این حالت با دو رنگ نیمه سبز و نیمه ارغوانی مشاهده می‌شود.

پورت VGA
این پورت از زیرمجموعه پورت‌های خانواده D-sub محسوب می‌شود که در سال ۱۹۸۷ توسط کمپانی IBM طراحی و استاندارد شده است. صرفنظر از کارت‌های گرافیکی، این پورت ۱۵ پین که DE-15 نامیده می‌شود، فقط در مادربورد‌های گرافیک آنبورد گنجانده می‌شود.
پورت VGA با نام‌های دیگری چون کانکتور RGB، Mini Sub D15 و Mini D15 نیز معرفی می‌شود.

نمایی از پورتDE-15

انتقال اطلاعات آنالوگ RGB که متشکل از سیگنال‌های ۳ رنگ اصلی
(قرمز ـ سبز ـ آبی) و سیگنال‌های سنکرون افقی و عمودی است، توسط پروتکل
(DDC2 (Display Data Channel صورت می‌گیرد.
این پورت برای انتقال داده‌های ویدیویی آنالوگ از خروجی کارت گرافیکی به دستگاه‌های بصری نظیر انواع مانیتور‌ها، ویدیو پروژکتور‌ها، انواع مختلف HD TV و …کاربرد دارد.

پورت DVI
پورت Digital Visual Interface) DVI)در سال ۱۹۹۹ توسط گروه سازنده مطرح قطعات سخت‌افزاری  Digital Display Working Group) DDWG) طراحی و استاندارد شده است.
این پورت نیز مانند پورت VGA فقط در مادربوردهای گرافیک آنبورد وجود دارد و برخلاف پورت VGA که آنالوگ است، دیجیتال بوده و به صورت سریال با استفاده از پروتکل پرسرعت Transition Minimized Differential Signaling) TMDS) اطلاعات را از خروجی کارت‌های گرافیک به دستگاه‌های بصری دیجیتال با کیفیت تصویر بالا نظیر مانیتور‌های ال‌‌سی‌دی، ویدیو پروژکتورهای دیجیتال و … ارسال می‌کند.

پورت HDMI
پورت (HDMI (High-Definition Multimedia Interface در سال ۲۰۰۲ توسط چندین کمپانی مطرح هیتاچی، پاناسونیک، سونی، فیلیپس و توشیبا طراحی و استاندارد شده است.
این پورت ۱۹ پین انتقال صدا و تصویر دیجیتال و فشرده نشده را از دستگاه‌های سمعی بصری نظیر Blu-ray Player‌، کنسول بازی‌ مانند PS3 و XBOX 360، کامپیوتر شخصی و … به مانیتور‌های LCD و HD TV‌ با بهترین کیفیت ممکن میسر می‌سازد.

پورت HDMI

این پورت نیز مانند پورت DVI فقط در مادربورد‌های گرافیک آنبورد یافت می‌شود و همانند پورت DVI با استفاده از پروتکل پرسرعت TMDS اطلاعات را جابجا می‌کند. یکی از تفاوت‌های اصلی HDMI با DVI این است که پورت HDMI صدا را نیز همزمان با تصویر منتقل می‌کند. بیشترین رزولوشن HDMI معادل ۲۱۶۰ * ۴۰۹۶ است.

پورت‌های SPDIF
پورت (SPDIF (Sony Philips Digital Interface توسط کمپانی‌های سونی و فیلپس طراحی و معرفی شده است. همانطور که در مقاله شماره ۵۲ «در مورد صدای آنبورد بیشتر بدانیم» اشاره شد، صدا به دو فرمت دیجیتال و آنالوگ در خروجی مادربورد‌ها ارایه می‌شود، خروجی دیجیتال صدا به واسطه دو نوع پورت Optical و Coaxial با دستگاه‌های مربوطه در ارتباط است.
همانطور که اشاره شد، پروتکل ارتباطی این پورت دیجیتال است و بنابراین دستگاهی که این کانکتور را به صورت ورودی دارد باید یک چیپ Codec نیز داشته باشد تا این سیگنال را توسط DAC (چیپ تبدیل دیجیتال به آنالوگ) به سیگنال صدای قابل تقویت توسط آمپلی‌فایر‌های مرسوم تبدیل کند

پورت SPDIF (پورت سمت راستی Coaxial و پورت سمت چپی Optical)

مزیت اصلی این پورت‌ها در این است که سیگنال صدای دیجیتال را قبل از ورود به چیپ Codec موجود در مادربورد، در اختیار کاربر قرار می‌دهد تا کاربرانی که سیستم‌های فوق حرفه‌ای صدا دارند از نهایت کیفیت پخش صدا لذت ببرند. سیستم‌های‌ حرفه‌ای صدای دیجیتال مانند انواع سینمای خانگی و اسپیکرهای Dolby Pro Logic و … از این کانکتور برخوردارند.

پورت USB
پورت USB در سال ۱۹۹۶ توسط چندین کمپانی مطرح سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مانند اینتل، مایکروسافت، آی‌بی‌ام و… طراحی و استاندارد شد. USB در حال حاضر پرکاربردترین پورت در کامپیوترهای شخصی است. انواع دستگاه‌های ورودی و خروجی نظیر انواع ماوس، کیبورد، دوربین دیجیتال، حافظه فلش‌، اسکنر‌، پرینتر، ‌هارددیسک اکسترنال و … به واسطه این پورت به کامپیوترهای شخصی متصل می‌شوند.
این پورت ۴ پین دارد که پین‌های کناری ( ۵V+و۵V-) وظیفه تغذیه دستگاه متصل شده به این پورت را بر عهده دارند و دو پین دیگر (D+ و D-) کار انتقال اطلاعات بر عهده دارند.

پورت USB

انتقال اطلاعات در این پورت به شکل سریال انجام می‌گیرد و حداکثر پهنای باند این پورت در نسخه‌های مختلف به شرح زیر است:
USB 1.0 = 1.5 Mbit/s
USB 1.1 = 12 Mbit/s
USB 2.0 = 480 Mbit/s
USB 3.0 = 5000 Mbit/s

پورتهای  Lan  و FireWire و Parallel و Com و e-sata و پورت صدا بعد از عکاسی توسط گروه گذاشته خواهد شد متشکریم